膜翅目Hymenoptera细腰亚目Apocrita包括了膜翅目的大部分种类,分为两类:针尾部Aculeata(胡蜂、青蜂、蜜蜂和蚂蚁等)和寄生部Parasitica(如姬蜂、瘿蜂和小蜂等),主要鉴别特征为腹基部缢缩,具柄或略呈柄状。本卷包括膜翅目细腰亚目姬蜂总科的姬蜂科和茧蜂科,共248属692种。本卷主要依据标本和文献记录,对实际研究过的种类做了比较详细的形态描述,每个种均列有分布、主要形态特征等,并附有检索表。
本书可供农、林、牧、畜、渔、环境保护和生物多样性保护等领域的工作者参考使用。
第一章 姬蜂总科 Ichneumonoidea 1
一、姬蜂科 Ichneumonidae 1
(一)瘤姬蜂亚科 Pimplinae 2
1.白眶姬蜂属 Perithous Holmgren, 1859 2
2.伪瘤姬蜂属 Pseudopimpla Habermehl, 1917 5
3.短姬蜂属 Pachymelos Baltazar, 1961 6
4.弯姬蜂属 Camptotypus Kriechbaumer, 1889 7
5.顶姬蜂属 Acropimpla Townes, 1960 8
6.爱姬蜂属 Exeristes F.rster, 1869 12
7.非姬蜂属 Afrephialtes Benoit, 1953 13
8.兜姬蜂属 Dolichomitus Smith, 1877 14
9.派姬蜂属 Paraperithous Haupt, 1954 16
10.蓑瘤姬蜂属 Sericopimpla Kriechbaumer, 1895 18
11.聚瘤姬蜂属 Gregopimpla Momoi, 1965 19
12.聚蛛姬蜂属 Tromatobia F.rster, 1869 21
13.盛雕姬蜂属 Zaglyptus F.rster, 1869 23
14.闭臀姬蜂属 Clistopyga Gravenhorst, 1829 25
15.裂臀姬蜂属 Schizopyga Gravenhorst, 1829 26
16.锤跗姬蜂属 Acrodactyla Haliday, 1838 27
17.长胫姬蜂属 Longitibia He et Ye, 1999 30
18.斜脉姬蜂属 Reclinervellus He et Ye, 1998 31
19.多印姬蜂属 Zatypota F.rster, 1869 32
20.尖裂姬蜂属 Oxyrrhexis F.rster, 1869 33
21.嗜蛛姬蜂属 Polysphincta Gravenhorst, 1829 33
22.长尾姬蜂属 Ephialtes Gravenhorst, 1829 34
23.泥囊爪姬蜂属 Nomosphecia Gupta, 1962 36
24.囊爪姬蜂属 Theronia Holmgren, 1859 37
25.黑点瘤姬蜂属 Xanthopimpla Saussure, 1892 40
26.恶姬蜂属 Echthromorpha Holmgren, 1868 49
27.埃姬蜂属 Itoplectis F.rster, 1869 49
28.钩尾姬蜂属 Apechthis F.rster, 1869 51
29.黑瘤姬蜂属 Pimpla Fabricius, 1804 54
(二)皱背姬蜂亚科 Rhyssinae 62
30.马尾姬蜂属 Megarhyssa Ashmead, 1900 63
31.三钩姬蜂属 Triancyra Baltazar, 1961 63
(三)柄卵姬蜂亚科 Tryphoninae 64
32.单距姬蜂属 Sphinctus Gravenhorst, 1829 64
33.拟瘦姬蜂属 Netelia Gray, 1860 65
34.镰颚姬蜂属 Atopotrophos Cushman, 1940 67
35.鼓姬蜂属 Eridolius F.rster, 1869 68
36.外姬蜂属 Exenterus Hartig, 1837 69
37.克里姬蜂属 Kristotomus Mason, 1962 69
(四)优姬蜂亚科 Eucerotinae 70
38.优姬蜂属 Euceros Gravenhorst, 1829 70
(五)高腹姬蜂亚科 Labeninae 71
39.草蛉姬蜂属 Brachycyrtus Kriechbaumer, 1880 71
(六)潜水蜂亚科 Agriotypinae 72
40.潜水姬蜂属 Agriotypus Curtis, 1832 73
(七)壕姬蜂亚科 Lycorininae 73
41.壕姬蜂属 Lycorina Holmgren, 1859 73
(八)栉姬蜂亚科 Banchinae 74
42.细柄姬蜂属 Leptobatopsis Ashmead, 1900 74
43.栉姬蜂属 Banchus Fabricius, 1798 76
(九)栉足姬蜂亚科 Ctenopelmatinae 77
44.齿胫姬蜂属 Scolobates Gravenhorst, 1829 77
45.曲趾姬蜂属 Hadrodactylus F.rster, 1869 78
46.饰骨姬蜂属 Lophyroplectus Thomson, 1883 79
47.畸脉姬蜂属 Neurogenia Roman, 1910 80
(十)缝姬蜂亚科 Porizontinae 80
48.圆柄姬蜂属 Venturia Schrottky, 1902 81
49.凹眼姬蜂属 Casinaria Holmgren, 1859 82
50.悬茧姬蜂属 Charops Holmgren, 1859 84
51.小室姬蜂属 Scenocharops Uchida, 1932 85
52.齿唇姬蜂属 Campoletis F.rster, 1869 86
53.弯尾姬蜂属 Diadegma F.rster, 1869 87
54.镶颚姬蜂属 Hyposoter F.rster, 1869 88
55.食泥甲姬蜂属 Lemophagus Townes, 1965 88
56.钝唇姬蜂属 Eriborus F.rster, 1869 89
57.黄缝姬蜂属 Xanthocampoplex Morley, 1913 90
(十一)分距姬蜂亚科 Cremastinae 91
58.齿腿姬蜂属 Pristomerus Curtis, 1836 91
59.离缘姬蜂属 Trathala Cameron, 1899 93
60.抱缘姬蜂属 Temelucha F.rster, 1869 94
(十二)微姬蜂亚科 Phrudinae 95
61.短硬姬蜂属 Brachyscleroma Cushman, 1940 95
(十三)瘦姬蜂亚科 Ophioninae 97
62.窄痣姬蜂属 Dictyonotus Kriechbaumer, 1894 98
63.棘转姬蜂属 Stauropoctonus Brauns, 1889 99
64.嵌翅姬蜂属 Dicamptus Szépligeti, 1905 99
65.细颚姬蜂属 Enicospilus Stephens, 1835 100
(十四)菱室姬蜂亚科 Mesochorinae 108
66.菱室姬蜂属 Mesochorus Gravenhorst, 1829 108
67.横脊姬蜂属 Stictopisthus Thomson, 1886 109
(十五)盾脸姬蜂亚科 Metopinae 109
68.方盾姬蜂属 Acerataspis Uchida, 1934 110
69.黄脸姬蜂属 Chorinaeus Holmgren, 1858 111
70.盾脸姬蜂属 Metopius Panzer, 1806 112
71.圆胸姬蜂属 Colpotrochia Holmgren, 1856 114
72.等距姬蜂属 Hypsicera Latreille, 1829 116
73.长颊姬蜂属 Macromalon Townes et Townes, 1959 117
74.凸脸姬蜂属 Exochus Gravenhorst, 1829 118
(十六)格姬蜂亚科 Gravenhorstiinae 119
75.软姬蜂属 Habronyx F.rster, 1869 119
76.棘领姬蜂属 Therion Curtis, 1829 120
77.异足姬蜂属 Heteropelma Wesmael, 1849 121
78.阿格姬蜂属 Agrypon F.rster, 1860 122
79.短脉姬蜂属 Brachynervus Uchida, 1955 123
(十七)犁姬蜂亚科 Acaenitinae 124
80.污翅姬蜂属 Spilopteron Townes, 1960 124
(十八)蚜蝇姬蜂亚科 Diplazontinae 124
81.蚜蝇姬蜂属 Diplazon Viereck, 1914 125
82.杀蚜蝇姬蜂属 Syrphoctonus F.rster, 1869 126
(十九)秘姬蜂亚科 Cryptinae 126
83.棘腹姬蜂属 Astomaspis F.rster, 1869 127
84.刺姬蜂属 Diatora F.rster, 1869 128
85.光背姬蜂属 Aclastus F.rster, 1869 129
86.权姬蜂属 Agasthenes F.rster, 1869 130
87.短瘤姬蜂属 Brachypimpla Strobl, 1902 131
88.洛姬蜂属 Rothneyia Cameron, 1897 132
89.角脸姬蜂属 Nipponaetes Uchida, 1933 132
90.泥甲姬蜂属 Bathythrix F.rster, 1869 133
91.多棘姬蜂属 Apophysius Cushman, 1922 134
92.蝇蛹姬蜂属 Atractodes Gravenhorst, 1829 135
93.厕蝇姬蜂属 Mesoleptus Gravenhorst, 1829 135
94.曼姬蜂属 Mansa Tosquinet, 1896 136
95.甲腹姬蜂属 Hemigaster Brulle, 1846 137
96.斗姬蜂属 Torbda Cameron, 1902 138
97.蛀姬蜂属 Schreineria Schreiner, 1905 139
98.黑胸姬蜂属 Amauromorpha Ashmead, 1905 140
99.田猎姬蜂属 Agrothereutes F.rster, 1850 141
100.亲姬蜂属 Gambrus F.rster, 1869 141
101.瘤脸姬蜂属 Etha Cameron, 1903 143
102.隆缘姬蜂属 Buysmania Cheesman, 1941 144
103.绿姬蜂属 Chlorocryptus Cameron, 1903 144
104.脊额姬蜂属 Gotra Cameron, 1902 145
105.菲姬蜂属 Allophatnus Cameron, 1905 146
106.角额姬蜂属 Listrognathus Tschek, 1871 147
107.驼姬蜂属 Goryphus Holmgren, 1868 148
108.巢姬蜂属 Acroricnus Ratzeburg, 1852 149
109.双洼姬蜂属 Arthula Cameron, 1900 150
110.隆侧姬蜂属 Latibulus Gistel, 1848 151
(二十)姬蜂亚科 Ichneumoninae 151
111.双缘姬蜂属 Diadromus Wesmael, 1845 152
112.奥姬蜂属 Auberteterus Diller, 1981 152
113.角突姬蜂属 Megalomya Uchida, 1940 153
114.遏姬蜂属 Eccoptosage Kriechbaumer, 1898 154
115.武姬蜂属 Ulesta Cameron, 1903 156
116.尖腹姬蜂属 Stenichneumon Thomson, 1893 156
117.大凹姬蜂属 Ctenichneumon Thomson, 1894 157
118.青腹姬蜂属 Lareiga Cameron, 1903 158
119.俗姬蜂属 Vulgichneumon Heinrich, 1961 159
120.丽姬蜂属 Lissosculpta Heinrich, 1934 160
121.姬蜂属 Ichneumon Linnaeus, 1758 161
122.锥凸姬蜂属 Facydes Cameron, 1901 162
123.圆丘姬蜂属 Cobunus Uchida, 1926 162
124.钝杂姬蜂属 Amblyjoppa Cameron, 1902 163
125.原姬蜂属 Protichneumon Thomson, 1893 164
126.长腹姬蜂属 Atanyjoppa Cameron, 1901 165
127.新模姬蜂属 Neotypus F.rster, 1869 166
128.瘦杂姬蜂属 Ischnojoppa Kriechbaumer, 1898 166
129.平姬蜂属 Platylabus Wesmael, 1845 167
130.卡姬蜂属 Callajoppa Cameron, 1903 168
131.深沟姬蜂属 Trogus Panzer, 1806 169
二、茧蜂科 Braconidae 170
(一)矛茧蜂亚科 Doryctinae 170
132.艾维茧蜂属 Aivalykus Nixon, 1938 171
133.拟条背茧蜂属 Arhaconotus Belokobylskij, 2000 172
134.隐陡盾茧蜂属 Cryptontsira Belokobylskij, 2008 173
135.矛茧蜂属 Doryctes Haliday, 1836 173
136.拟方头茧蜂属 Hecabolomorpha Belokobylskij et Chen, 2006 175
137.断脉茧蜂属 Heterospilus Haliday, 1836 176
138.合沟茧蜂属 Hypodoryctes Kokujev, 1900 178
139.甲矛茧蜂属 Ipodoryctes Granger, 1949 181
140.小柄腹茧蜂属 Leptospathius Szépligeti, 1902 183
141.厚脉茧蜂属 Neurocrassus .noflak, 1945 184
142.背纹茧蜂属 Rhaconotinus Hedqvist, 1965 185
143.柄腹茧蜂属 Spathius Nees, 1818 186
144.刺足茧蜂属 Zombrus Marshall, 1897 198
(二)茧蜂亚科 Braconinae 199
145.深沟茧蜂属 Iphiaulax F.rster, 1862 201
146.副奇翅茧蜂属 Megalommum Szépligeti, 1900 204
147.阿蝇态茧蜂属 Amyosoma Viereck, 1913 205
148.刻柄茧蜂属 Atanycolus F.rster, 1862 207
149.似茧蜂属 Bracomorpha Papp, 1971 209
150.茧蜂属 Bracon Fabricius, 1804 209
151.距茧蜂属 Calcaribracon Quicke, 1986 219
152.斧茧蜂属 Dolabraulax Quicke, 1986 221
153.柔茧蜂属 Habrobracon Ashmead, 1895 223
154.二叉茧蜂属 Pseudoshirakia van Achterberg, 1983 225
155.纹腹茧蜂属 Shelfordia Cameron, 1902 228
156.窄茧蜂属 Stenobracon Szépligeti, 1901 229
157.拱腹茧蜂属 Testudobracon Quicke, 1986 231
158.刻鞭茧蜂属 Coeloides Wesmael, 1838 233
159.马尾茧蜂属 Euurobracon Ashmead, 1900 234
160.窄腹茧蜂属 Angustibracon Quicke, 1987 238
(三)内茧蜂亚科 Rogadinae 239
161.阔跗茧蜂属 Yelicones Cameron, 1887 241
162.横纹茧蜂属 Clinocentrus Haliday, 1833 243
163.刺茧蜂属 Spinaria Brulle, 1846 246
164.大内茧蜂属 Megarhogas Szepligeti, 1904 246
165.大口茧蜂属 Macrostomion Szepligeti, 1900 247
166.锥齿茧蜂属 Conspinaria Schulz, 1906 248
167.圆脉茧蜂属 Gyroneuron Kokoujev, 1901 249
168.三缝茧蜂属 Triraphis Ruthe, 1855 250
169.内茧蜂属 Rogas Nees, 1818 253
170.拟内茧蜂属 Rogasodes Chen et He, 1997 253
171.弓脉茧蜂属 Arcaleiodes Chen et He, 1997 254
172.脊茧蜂属 Aleiodes Wesmael, 1838 255
(四)皱腰茧蜂亚科 Rhysipolinae 266
173.皱腰茧蜂属 Rhysipolis F.rster, 1862 266
(五)索翅茧蜂亚科 Hormiinae 266
174.索翅茧蜂属 Hormius Nees, 1818 267
(六)软节茧蜂亚科 Lysiterminae 268
175.齿腹茧蜂属 Acanthormius Ashmead, 1906 268
176.犁沟茧蜂属 Aulosaphes Muesebeck, 1935 271
177.守子茧蜂属 Cedria Wilkinson, 1934 272
(七)蝇茧蜂亚科 Opiinae 273
178.全裂茧蜂属 Diachasmimorpha Viereck,1913 273
179.宽带茧蜂属 Eurytenes F.rster, 1863 278
180.费氏茧蜂属 Fopius Wharton, 1987 279
181.亮蝇茧蜂属 Phaedrotoma F.rster, 1863 280
(八)反颚茧蜂亚科 Alysiinae 282
182.缺肘反颚茧蜂属 Aphaereta F.rster, 1863 282
183.开颚茧蜂属 Chaenusa Haliday, 1839 283
(九)蚜茧蜂亚科 Aphidiinae 284
184.全脉蚜茧蜂属 Ephedrus Haliday, 1833 284
185.网脊蚜外茧蜂属 Areopraon Mackauer, 1959 293
186.蚜外茧蜂属 Praon Haliday, 1833 294
(十)甲腹茧蜂亚科 Cheloninae 296
187.革腹茧蜂属 Ascogaster Wesmael, 1835 297
188.甲腹茧蜂属 Chelonus Panzer, 1806 311
189.愈腹茧蜂属 Phanerotoma Wesmael, 1838 317
190.合腹茧蜂属 Phanerotomella Szépligeti, 1900 318
191.离脉茧蜂属 Paradelius de Saeger, 1942 320
(十一)小腹茧蜂亚科 Microgastrinae 321
192.绒茧蜂属 Apanteles F.rster, 1863 321
193.长颊茧蜂属 Dolichogenidea Viereck, 1911 364
194.稻田茧蜂属 Exoryza Mason, 1981 379
195.盘绒茧蜂属 Cotesia Cameron, 1891 380
196.原绒茧蜂属 Protapanteles Ashmead, 1898 388
197.拱茧蜂属 Fornicia Brulle, 1846 390
198.小腹茧蜂属 Microgaster Latreille, 1804 393
199.侧沟茧蜂属 Microplitis Foester, 1863 403
(十二)折脉茧蜂亚科 Cardiochilinae 412
200.南折茧蜂属 Austerocardiochiles Dangerfield, Austin et Whitfield, 1999 413
201.宽折茧蜂属 Eurycardiochiles Dangerfield, Austin et Whitfield, 1999 413
202.片跗茧蜂属 Hartemita Cameron, 1910 415
(十三)探茧蜂亚科 Ichneutinae 417
203.探茧蜂属 Ichneutes Nees von Esenbeck, 1816 417
204.拟探茧蜂属 Pseudichneutes Bolokobylskij, 1996 418
205.前眼茧蜂属 Proterops Wesmael, 1835 419
206.寡脉茧蜂属 Oligoneurus Szepligeti, 1902 420
(十四)怒茧蜂亚科 Orgilinae 422
207.埃利茧蜂属 Eleonoria Braet et van Achterberg, 2000 423
208.角怒茧蜂属 Kerorgilus van Achterberg, 1985 424
209.拟怒茧蜂属 Orgilonia van Achterberg, 1987 425
210.怒茧蜂属 Orgilus Haliday, 1833 426
211.角室茧蜂属 Stantonia Ashmead, 1904 427
(十五)长体茧蜂亚科 Macrocentrinae 429
212.长体茧蜂属 Macrocentrus Curtis, 1833 430
213.腔室茧蜂属 Aulacocentrum Brues, 1922 444
214.直赛茧蜂属 Rectizele van Achterberg, 1993 446
215.澳赛茧蜂属 Austrozele Roman, 1910 446
(十六)滑茧蜂亚科 Homolobinae 447
216.滑茧蜂属 Homolobus F.rster, 1862 448
(十七)刀腹茧蜂亚科 Xiphozelinae 450
217.刀腹茧蜂属 Xiphozele Cameron, 1906 450
(十八)优茧蜂亚科 Euphorinae 452
218.蝽茧蜂属 Aridelus Marshall, 1887 453
219.宽鞘茧蜂属 Centistes Haliday, 1835 455
220.瓢虫茧蜂属 Dinocampus F.rster, 1862 459
221.优茧蜂属 Euphorus Nees, 1834 459
222.毛室茧蜂属 Leiophron Nees, 1818 460
223.悬茧蜂属 Meteorus Haliday, 1835 461
224.食甲茧蜂属 Microctonus Wesmael, 1835 463
225.缘茧蜂属 Perilitus Nees, 1818 465
226.常室茧蜂属 Peristenus F.rster, 1862 466
227.长柄茧蜂属 Streblocera Westwood, 1833 468
228.姬蜂茧蜂属 Syntretus F.rster, 1862 472
229.汤氏茧蜂属 Townesilitus Haeselbarth et Loan, 1983 473
230.网胸茧蜂属 Ussuraridelus Tobias et Belokobylskij, 1981 474
231.赛茧蜂属 Zele Curtis, 1832 474
(十九)高腹茧蜂亚科 Cenocoeliinae 475
232.藤高腹茧蜂属 Rattana van Achterberg, 1994 476
(二十)长茧蜂亚科 Helconinae 477
233.天牛茧蜂属 Brulleia Szepligeti, 1904 477
234.近天牛茧蜂属 Parabrulleia van Achterberg, 1983 478
235.近长茧蜂属 Helconidea Viereck, 1914 478
(二十一)悦茧蜂亚科 Charmontinae 480
236.悦茧蜂属 Charmon Haliday, 1833 480
(二十二)窄径茧蜂亚科 Agathidinae 481
237.窄径茧蜂属 Agathis Latreille, 1804 482
238.闭腔茧蜂属 Bassus Fabricius, 1804 483
239.布伦茧蜂属 Braunsia Kriechbaumer, 1894 484
240.褐径茧蜂属 Coccygidium Saussure, 1892 489
241.长喙茧蜂属 Cremnops F.rster, 1863 490
242.刺脸茧蜂属 Disophrys F.rster, 1863 491
243.真径茧蜂属 Euagathis Szepligeti, 1900 493
244.溶腔茧蜂属 Lytopylus F.rster, 1863 497
245.下腔茧蜂属 Therophilus Wesmael, 1837 499
246.泽拉茧蜂属 Zelodia van Acterberg et Long, 2010 501
(二十三)鳞跨茧蜂亚科 Meteorideinae 504
247.鳞跨茧蜂属 Meteoridea Ashmead, 1900 504
(二十四)屏腹茧蜂亚科 Sigalphinae 505
248.屏腹茧蜂属 Sigalphus Latreille, 1802 505
参考文献 506
中名索引 514
学名索引 524
国家科技进步二等奖(2020年)排名第一